Waterzuivering en waterrecuperatie in het atelier

Gesloten watercircuit

De Beste Beschikbare Techniek (BBT *) voor waterbeheer in steenateliers is het opzetten van een gesloten watercircuit met waterzuivering en hergebruik, ideaal voor een nul-lozing van water. Het gebruikte proceswater van de machine (brugzaag of waterjet) wordt via goten opgevangen en naar een bezinkbak geleid. Hier zakt het slib naar de bodem. Het “heldere” water bovenaan wordt hergebruikt. Vaak wordt aanvullend een lamellenfilter geplaatst om de fijne deeltjes (fijnstof) eruit te halen. Voor nog zuiverder water kan het systeem eventueel uitgebreid worden met zandfilter of (ultra)filtratie. Het gezuiverde water wordt opgeslagen in een propere waterbak voor hergebruik.

Dit systeem vraagt weinig onderhoud, is efficiënt in bezinkingstijd en levert zo goed als continu zuiver water op maat van het atelier.

Waterzuivering met flocculatie

Aan het afgevoerde water worden ‘flocculanten’ (= vlokvormende chemische stoffen) toegevoegd zodat zelfs de fijnste zwevende deeltjes samenklonteren en snel bezinken. Zo wordt het water zuiver genoeg voor technische hergebruik. Veel installaties zijn uitgerust met automatische dosering en bewaking van waterkwaliteit, wat een snelle reiniging verzekert, stilstand minimaliseert en waterverlies voorkomt.

Waterjets

Voor waterjets is extreem schoon water noodzakelijk om verstopping en slijtage van de spuitmond te voorkomen. Bij waterjets is de belasting van het water met steenstof en ‘abrasief’ ook groter. Abrasief is een schurend materiaal dat wordt toegevoegd aan de hogedrukwaterstraal om materialen zoals natuursteen en keramiek) sneller en preciezer te snijden. Het bestaat uit harde korrels, vaak gemalen granaat, die door hun mechanische werking het snijden versnellen en mogelijk maken. Moderne machines voorzien vaak extra filtering na bezinking, zoals membraanfiltratie of hydrocyclonen (= apparaat dat wordt gebruikt voor het scheiden van vaste deeltjes uit een vloeistof, meestal water, door gebruik te maken van centrifugale krachten). Zo worden fijne slijpdeeltjes en chemicaliën, die schadelijk zijn bij hergebruik, effectief verwijderd. Wie met waterjets werkt, heeft vaak een combinatie van mechanische filtratie en omgekeerde osmose, plus opslag in druktanks voor gegarandeerde aanvoer. Waterjets vragen een constante processtabiliteit (druk, samenstelling), waardoor monitoring hier essentieel is.

Wettelijk kader en milieuaspecten

In Vlaanderen geldt de VLAREM-wetgeving die strenge normen rond lozing en hergebruik van water in de steenindustrie heeft bepaald. Vergunningen zijn verplicht, en de normen voor lozing (debiet, samenstelling) worden steeds strenger door Europese richtlijnen. Bedrijven worden gestimuleerd richting nullozing en circulair watergebruik. Vanaf 2027 moeten bedrijven bijdragen aan de collectieve Europese waterkwaliteitsdoelen. Lozing op openbare riolering of oppervlaktewater vraagt steeds een impactstudie en vergunning. In Wallonië is er geen direct equivalent van VLAREM. In plaats daarvan geldt in Wallonië de Waalse milieuvergunning die wordt geregeld via het decreet van 11 maart 1999 betreffende de milieuvergunningen. Dit systeem deelt bedrijven en activiteiten in op basis van hun impact op mens en milieu en kent een eigen vergunningenstelsel en normen. Het werkt met klassen volgens milieubelasting en is weliswaar niet volledig gelijk aan VLAREM, maar volgt wel gelijkaardige principes van vergunningplicht en milieunormen.

Investeringen in efficiënte machines en gecontroleerde waterzuivering zorgen voor minder snijverlies, minder waterverbruik en minimale milieu-impact

Geautomatiseerd watermanagement

Ateliers met geautomatiseerd watermanagement integreren monitoring en dosering van chemicaliën om continu de waternormen te waarborgen. Investeringen in efficiënte machines (zoals moderne brugzagen en zeker waterjets) en gecontroleerde waterzuivering zorgen voor minder snijverlies, minder waterverbruik en minimale milieu-impact. Slib van waterzuivering kan overigens, afhankelijk van de samenstelling, worden hergebruikt in bouwmaterialen of afgevoerd als niet-gevaarlijk afval.

Kies altijd een systeem op basis van de waterkwaliteit die je machine vereist. Voor brugzagen volstaat doorgaans bezinking en filtratie, waterjets (met abrasief) vragen om geavanceerde en constant gemonitorde zuivering.

(*) BBT of Beste Beschikbare Technieken zijn die technieken die, in vergelijking met alle andere gelijkaardige technieken, het best scoren op milieugebied én betaalbaar én technisch uitvoerbaar zijn.